Władze oddziału    Kalendarz imprez    Schroniska    Trasy    Szkolne koła    Aktualności

Trasa nr 2 OBWODNICĄ BIESZCZADZKĄ Ustrzyki Dolne/2/ - Czarna/2/ - Stuposiany/2/ - Wetlina /4/ - Kalnica /3/   Trasa zwana "Obwodnicą bieszczadzką" powinna nosić nazwę "Przez bieszczadzkie szczyty i połoniny". Obecną nazwę wywodzi z tego, że poruszanie się główną asfaltową arterią Bieszczadów umożliwia poznanie najwyższych szczytów górskich (wielka obwodnica ma 147 km długości, przebiega przez pasmo graniczne, Połoninę Wetlińską i Caryńską oraz otoczenie Ustrzyk Górnych). Towarzyszy nam od Ustrzyk Dolnych, w których rozpoczynamy wędrówkę. Kolejne jej odcinki umożliwiają wejście na szlaki turystyczne w rejonie Ustrzyk Dolnych, Stuposian, Pszczelin, Ustrzyk Górnych, Przełęczy Wyżniańskiej, Brzegów Górnych, Wetliny, Smereka, Kalnicy i Cisnej. Wędrowcze! - jeśli uda Ci się zrealizować chociaż połowę - to możesz uznać, że rozpocząłeś poznawanie Bieszczadów. KOMUNIKACJA AUTOBUSOWA W BIESZCZADACH Dojazd z całej Polski do Zagórza (bezpośrednie połączenie z Katowic, Krakowa, Łodzi, Lublina  i Warszawy) dalej do Ustrzyk Dolnych PKP z Zagórza lub PKS z Sanoka, Rzeszowa, Przemyśla, Nowego Sącza, Katowic i Warszawy. Kat II Szkolne Schronisko Młodzieżowe (Specjalny Ośrodek Szkol.- Wych.) ul. Gombrowicza 37 38-700 Ustrzyki Dolne    tel. (0-13) 461-11-04 1 dzień - Dzień ten w zależności od pory dotarcia do Ustrzyk Dolnych proponujemy przeznaczyć na: sprawy organizacyjne, zwiedzanie miasta, skorzystanie z kąpieliska, zapoznanie się ze zbiorami Muzeum Przyrodniczego Bieszczadzkiego Parku Narodowego lub wędrówkę wyznakowanymi szlakami spacerowymi i turystycznymi. Propozycje zwiedzania do wyboru: - ośrodek Dydaktyczno-Naukowy BPN, Muzeum Przyrodnicze BPN (zał. w 1967r. zbiory flory  i fauny bieszczadzkiej) - Ustrzyki Dolne, ul. Bełzka7, tel. 46-11-091(czynne od wtorku do soboty w godz. od 9.00 - 17.00, w lipcu i sierpniu czynne również w niedzielę od 9.00 - 14.00, bilety ok. 2.50 zł), - synagoga z XIX w. mieszcząca obecnie bibliotekę publiczną, - zabytkowa zabudowa Rynku z początków XIX w., - kirkut (cmentarz żydowski z nagrobkami z XIX i XX w., - murowana cerkiew grekokatolicka pw. Zaśnięcia Matki Boskiej z 1874 r., - zabytkowy dworzec PKP z 1870 r., - neogotycki kościół pw. Matki Boskiej Królowej Polski (1909-1911), - kościół pw. św. Józefa Robotnika (1984-1989), - pomnik ku czci poległych żołnierzy WOP (1945-47), - pomnik ku czci pomordowanych przez hitlerowców (1966), - obelisk poświęcony żołnierzom polskim walczącym za ojczyznę w latach 1914-15. Trasy spacerowe do wyboru:(Uwaga l - wszystkie rozpoczynają się przy dworcu PKS i PKP. - trasa biało-czerwona -okrężna - Ustrzyki Dolne - Mary Król (641) -źródła Strwiąża - Wielki Król (742) - Kamienna Laworta (768) - Ustrzyki Dolne, - trasa biało-żółta - okrężna - Ustrzyki Dolne - Gromadzyń (654) - grzbiet Równi -Jasień (Sanktuarium Matki Boskiej Bieszczadzkiej) - Ustrzyki Dolne, - trasa biało-niebieska -Ustrzyki Dolne - granica Brzegów Dolnych - Kin (618)-Orlik (618) - Sanktuarium Matki Boskiej Bieszczadzkiej w Jasieniu. 2 dzień - Ustrzyki Dolne - nocleg w SSM Propozycja wycieczki: wersja a) - od stacji kolejowej szlakiem niebieskim ( nowym - dochodzącym na Pogórze Przemyskie - Kalwaria Pacławska ok. 12 godzin wędrówki) i czerwonym spacerowym wychodzimy na szczyt Kamiennej Laworty (759 m), skąd można zejść szlakiem spacerowym zielonym do miasta na osiedle PCK (w pobliżu SSM) i rozpocząć zwiedzanie miasta od nowego kościoła lub z Laworty kontynuować spacer czerwonym szlakiem do źródeł Strwiąża na wododział zlewiska Morza Bałtyckiego i Czarnego. Powrót szlakiem przez Małego Króla, dalej szlakiem zielonym przez Osiedle Strwiążyk do centrum. wersja b) - od stacji kolejowej szlakiem niebieskim przez Gromadzyń (654) do Równi,  (l h - 1,5 h) we wsi piękna drewniana cerkiew. Powrót ta samą drogą lub autobusem do  Ustrzyk Dolnych. 3 dzień - przejście lub przejazd PKS -Ustrzyki Dolne - Czarna (Górna) Nocleg: Szkolne Schronisko Młodzieżowe Kat II 38-710 Czarna (Szkoła Podstawowa) tel. (0-13) 461- 90-05 Od dworca PKP w Ustrzykach Dolnych wchodzimy szlakiem niebieskim na Gromadzyn(654) idziemy krótko grzbietem Równi, schodzimy do wsi Równia, gdzie wśród drzew znajduje się jedna z najpiękniejszych w Bieszczadach cerkwi z XVIII w., obecnie adaptowana na kościół. Niestety wystrój jej wnętrza nie zachował się. Po odpoczynku w Równi wspinamy się dalej szlakiem niebieskim na pasmo Żukowa. Po osiągnięciu grzbietu schodzimy ze szlaku skręcając w lewo wyraźną leśną drogą grzbietową przez kulminację (746, 725 m - kilka km) aż zobaczymy zabudowania owczarni, wtedy Ścieżką w prawo zejdziemy do Czarnej. Nocleg w schronisku PTSM w Czarnej Górnej. Inne warianty przejścia z Ustrzyk Dolnych do Czarnej są mniej ciekawe (np. przez Hoszowczyk i Wolę Sokołową). 4 dzień - wędrówki Nocleg SSM Czarna Propozycje wycieczek: wersja a) Doliną Czarnego idziemy w dół przez wieś Czarną Dolną, następnie skręcamy do nie istniejącej wsi Rosolin. Potok tworzy malownicze zakola a w jednym z nich woda wyżłobiła piękną grotę prawie 10-metrowej głębokości (Jaskinia Rosolin). Dalej doliną Czarnego dochodzimy do Polany, dużej wioski lezącej u podnóża Otrytu. Powrót do Czarnej autobusem (8 km). wersja b) Czarna Górna - Lipie - Michniowiec - Bystre - Czarna- wędrówka bez szlaku turystycznego. Mijamy stare wioski w dolinie Mszanki pomiędzy pasmem Ostrego (803 m)  a Magurą Łomniańską ( 1024 m) już po stronie ukraińskiej. Dziś mieszkają tu głównie przesiedleńcy z Sokalszczyzny. W Michniowcu znajduje się okazała drewniana cerkiew grekokatolicka z 1863 r. (ośmiokątna nawa, pokryta kopułą wspartą na wewnętrznych słupach), od 1971 r. filialny kościół katolicki. Przy drodze spotykamy wiele wykonanych z piaskowca starych krzyży przydrożnych, sięgają ok. 4,5 m wysokości. Tworzą one unikatowy zespół kamieniarki ludowej. W Michniowcu działa oddział Towarzystwa Opieki nad Zabytkami wydający rocznik -" Bieszczad ".  Powrót polnymi ścieżkami. 5 dzień -przejście lub przejazd PKS - Czarna - Stuposiany Szkolne Schronisko Młodzieżowe Kat II w Stuposianach (Szkoła Podstawowa) poczta 38-715 Dwernik tel.(0-13)461-00-48 Trasę lub jej część proponujemy przejechać PKS-em ze względu na dość duży ruch kołowy. Jadąc w kierunku Stuposian pokonujemy grzbiet wzniesienia Ostre, mijamy kamieniołom  i wjeżdżamy do Lutowisk (tu proponujemy zjeść obiad) Można zwiedzić Lutowiska i dalej dojechać PKS-em do Stuposian, lub przynajmniej wysiąść  w Smolniku i podejść ścieżką na górę (ok. 15 min) do jednej z dwóch zachowanych cerkwi typu bojkowskiego zbudowanej w 1791 r. (Druga znajduje się w skansenie w Sanoku). Obecnie pełni rolę kościoła filialnego parafii Lutowiska. Dalszą trasę możemy przejść pieszo - od kościoła schodzimy ścieżką w kierunku Procisnego  i dalej szosą do Stuposian. Nocleg w SSM. 6 dzień - wędrówki nocleg - SSM w Stuposianach Propozycje tras: wersja a) Idziemy do Procisnego i przed mostem na Sanie skręcamy wyraźną dróżką w kierunku obozowiska harcerskiego. San przekraczamy wiszącą kładką w okolicy Dwerniczka. Można zwiedzić wzorcowe gospodarstwo agroturystyczne "Rusinowa Polana"  i dalej drogą dochodzimy do Dwernika. Następnie, szlakiem niebieskim wychodzimy na Otryt do schroniska studenckiego "Chata socjologa".  Dalsza trasa może prowadzić bez szlaku na najwyższy szczyt Otrytu Trohaniec (939 m)  z zejściem ścieżką do Dwerniczka lub Smolnika. wersja b) - bardzo trudna Można odbyć wycieczkę w wysokie partie Bieszczadów. Podjeżdżamy rano do Ustrzyk Górnych i czerwonym szlakiem przez Szeroki Wierch idziemy na Tarnicę, a potem z przełęczy pod Tarnicą szlakiem niebieskim przez LA-J Krzemień, Bukowe Berdo do Pszczelin (cały dzień). wersja c) - trudna PKS-em do Ustrzyk Górny i prywatnym mikrobusem do Wołosatego - z Wołosatego na Tarnicę (1346) szlakiem niebieskim - z Tarnicy przez Szeroki Wierch do Ustrzyk Górnych szlakiem czerwonym. Powrót do Stuposian PKS-em. wersja d) PKS-em do Ustrzyk Górnych - czerwonym szlakiem na Połoninę Caryńską (1297). Z Połoniny Caryńskiej szlakiem zielonym na Przełęcz Przysłup a stąd szlakiem żółtym do Bereżek. Potem PKS (7 km) lub pieszo. 7 dzień - przejście lub przejazd PKS Stuposiany - Wetlina - 30 km (dojazdy + przejścia piesze) Szkolne Schronisko Młodzieżowe Kat I w Wetlinie (Szkoła Podstawowa) 38-608 Wetlina tel. (013) 468-46-06  Propozycje odbycia tej trasy, zbyt długiej na jednorazowe przejście piesze : Wersja trudna - PKS-em do Ustrzyk Górnych, dalej szlakiem niebieskim na Wielką Rawkę  (1304 m). Z Wielkiej Rawki szlakiem żółtym zejście na Małą Rawkę (1271 m), a z niej szlakiem zielonym grzbietem Działu do Wetliny (ok. 6 h) - centrum wsi (możliwość zjedzenia obiadu w jadłodajni) - do SSM ok. 1,5 km. Wersja łatwiejsza: PKS-em do Przełęczy Wyżnej, skąd żółtym szlakiem na Połoninę Wetlińską dochodzimy do schroniska tuż pod wschodnim wierzchołkiem (1228) skąd dalej grzbietem Połoniny za szlakiem czerwonym - idziemy do Przełęczy Orłowicza (1 100).  Z przełęczy żółtym szlakiem schodzimy do Wetliny w pobliżu szkoły, gdzie mieści się SSM (3h). Wersja dla zmęczonych: Autobusem dojeżdżamy do Przełęczy Wyżnej skąd za żółtym szlakiem wchodzimy na Połoninę Wetlińską, dochodzimy do schroniska ("Chatka Puchatka"). Po obejrzeniu rozległych panoram wracamy tą samą drogą prawie do połowy trasy i za czarnymi znakami skręcamy w prawo, wychodzimy na Camping Górna Wetlinka, w pobliżu przystanek PKS, stąd autobusem dojeżdżamy do centrum Wetliny (możliwość zjedzenia obiadu w jadłodajni). Z centrum wsi do SSM ok. 1,5 km. 8 dzień - nocleg SSM Wetlina Propozycje tras: wersja a) (trudna) Wetlina - Rabia Skała - Wetlina Żółtym szlakiem w stronę przystanku PKS - Stare Sioło i dalej do mostu. Za mostem szlak skręca na widokowe pola i podchodzi na Jawornik (1021 m). Od szczytu Jawornika idziemy granicą Bieszczadzkiego Parku Narodowego na Paportną (1193 m). Z polany podszczytowej widok na zachodnią część Bieszczadów, a po kilkunastu minutach dochodzimy do szczytu Rabiej Skały (l 199) - granica państwowa ze Słowacją. Idąc kilka minut szlakiem granicznym można zobaczyć urwisko skalne wysokości kilkunastu metrów opadające na stronę słowacką (kilkanaście metrów od ścieżki przy słupku 1/15). Roztacza się stąd widok na grzbiet Wielkiego Bukowca i dolinę Hlobky. Po stronie słowackiej jest tu rezerwat Jaraba Skala. Powrót tą samą drogą - ewentualnie od Jawornika zejście szlakiem zielonym do centrum Wetliny. wersja b) (łatwiejsza) Wetlina - Połonina Wetlińska - Wetlina Żółtym szlakiem na przełęcz Orłowicza i dalej szlakiem czerwonym na Połoninę Wetlińską (1253 m) aż do schroniska zwanego "Chatka Puchatka" (1228 m). Zejście od schroniska szlakiem żółtym i czarnym do szosy (Camping -Górna Wetlinka), którą wracamy do schroniska pieszo lub PKS.  9 dzień - nocleg SSM Wetlina Propozycje tras: Wersja średnio trudna - Wetlina - Wyżniański Wierch - M. Rawka -W. Rawka -Kremenaros - Wyżniański Wierch - Wetlina Podjeżdżamy autobusem do Przełęczy Wyżniańskiej (855 m) i wychodzimy szlakiem zielonym na Małą Rawkę (1271), (po drodze bacówka pod Małą Rawką), z Malej Rawki żółtym szlakiem na Wielką Rawkę (1302) dalej za szlakiem niebieskim na Krzemieniec (Kremenaros 1221). Na szczycie tym (trójstyku) zbiegają się trzy państwowe granice; Polski, Ukrainy i Słowacji, wracamy tą samą trasą do Przełęczy Wyżniańskiej, stąd autobusem wracamy do Wetliny -  (obiad). 10 dzień - nocleg SSM Wetlina . Propozycja trasy: Wersja łatwiejsza. Autobusem PKS podjeżdżamy do Brzegów Górnych (Berehy Górne) tablica szlaku czerwonego (Połonina Caryńska l, l 5 h). Wchodzimy pod górę obok wiszącej na drzewie kapliczki, mijamy pozostałości dawnego cmentarza (z polanek widokowych rozległe widoki na Połoninę Wetlińską  i grzbiet graniczny). Ostatni odcinek powyżej granicy lasu bardzo stromy. Idziemy dalej czerwonym szlakiem granią, po chwili krzyżówka ze znakami zielonymi, drogowskaz - Przełęcz Wyżniańska szlak zielony 0,30 h, za zielonym szlakiem schodzimy do Przełęczy Wyżniańskiej (855), stąd autobusem PKS do centrum Wetliny lub przechodzimy całą Połoninę Caryńska, schodzimy do Ustrzyk Górnych  i wracamy do SSM w Wetlinie autobusem PKS. 11 dzień - przejście lub przejazd Wetlina - Kalnica Nocleg: Szkolne Schronisko Młodzieżowe kat. II w Kalnicy poczta 38-608 Wetlina tel. kom. 090-36-48-48 Propozycje tras pieszych: Wersja krótsza - Szlakiem żółtym - Stare Sioło - Przełęcz Orłowicza, dalej szlakiem czerwonym przez Smerek (1222 m) schodzimy do wsi Smerek. Nie przechodzimy przez Wetlinkę, lecz idziemy w dół rzeki do mostu i wchodzimy na szosę, którą idziemy do Kalnicy. Schronisko znajduje się przy drodze w kierunku Jaworzca, oznakowane. Wersja dłuższa - Szlakiem żółtym dochodzimy do Przełęczy Orłowicza, stąd za szlakiem czarnym idziemy przez Wysokie Berdo(968), Krysową 840) do Jaworzca, stąd drogą ok. 4km  do Kalnicy. 12 dzień - nocleg - SSM Kalnica Propozycje tras: Wersja średnio trudna (konieczny kompas + mapa) Kalnica - Jasło - Okrąglik - Kalnica (ok. 5 h) Ze schroniska idziemy drogą do szosy, którą dochodzimy do Strzebowisk. Po lewej stronie drogi rezerwat przyrody "Olszyna Łęgowa w Kalnicy". Po przejściu ok. 2 km skręcamy na drogę prowadzącą przez Strzebowiska. Podchodzimy cały czas w górę, przekraczamy leśną drogę asfaltową, tzw. "stokówkę" i ścieżką wspinamy się na wzniesienie (1047 m). Idąc cały czas grzbietowymi polankami wyraźną ścieżką dochodzimy do Jasła (1153 m), gdzie spotykamy czerwony szlak beskidzki. Ze szczytu rozległe widoki na Pasmo Połonin, oraz na Wysoki Dział  Łopiennik. Z Jasła idziemy czerwonym szlakiem w kierunku południowo - wschodnim na Okrąglik (l 101 m) - granica państwowa ze Słowacją. W drodze na Okrąglik dołączył do szlaku czerwonego niebieski szlak graniczny z Roztok Górnych. My jednak idziemy dalej czerwonym szlakiem, który po chwili odchodzi od granicy w kierunku wschodnim, na Fereczatą (l 102 m)  i do wsi Smerek. Przy wejściu do wioski po prawej stronie wśród drzew stary cmentarz przycerkiewny. Po dojściu do szosy wracamy do Kalnicy (ok.2km). Trasa długa (uwaga na znaki) Kalnica - Jaworzec - Krysowa - Siwarna - Szczycisko - Łuh - Kalnica (ok. 8 h) Z Kalnicy drogą w kierunku północnym idziemy do Jaworzec, przekraczamy most na Wetlinie  i podchodzimy do bacówki PTTK. Od bacówki czarnym szlakiem podchodzimy na Krysową  (840 m). Dalej zielonym szlakiem w lewo idziemy Siwarną (924 m), Bukowiną (921m)  i Żołobiną (780 m) wśród pięknego starodrzewu bukowego. Na przełęczy Szczycisko (629 m) spotykamy leśną drogę asfaltową, którą w lewo zawracamy do doliny Wetliny. Po ok. 1/2 h marszu przekraczamy mostem Wetlinę i drogą wracamy do Kalnicy. Wersja dla zmęczonych (wariant spacerowy) - Doliną Wetliny do rezerwatu "Sine Wiry". Ze schroniska idziemy drogą w kierunku Jaworzca i dalej rozległą doliną przez dawną wioskę Łuh do Zawoju. Kilkukilometrowy odcinek doliny od Łuhu po ujście do Solinki stanowi rezerwat krajobrazowy "Sine Wiry" (ok. 450 ha). Podziwiać tu można malownicze przełomy z progami skalnymi i głazowiskami. Rzeka tworzy olbrzymie zakola. Dodatkową atrakcją od 1980 r. jest olbrzymie osuwisko na stoku Połomy, które zatarasowało dolinę Wetliny tworząc malownicze jeziorko nazwane "szmaragdowym". Niestety woda wypłukuje osuwisko i jeziorko powoli zanika. Powrót tą samą drogą. 13 dzień - nocleg SSM Kalnica. Przejście piesze. Z Kalnicy (SSM) idziemy krótko drogą w kierunku Jaworzca i po chwili w lewo, utwardzoną drogą podchodzimy na przełęcz (766 m) między Krzemienną i Falową (uwaga na znaki). Cały czas tą drogą schodzimy do Dołżycy. Na przystanku PKS Dołżyca skrzyżowanie odszukujemy czarny szlak i podchodzimy nim na Łopiennik (1069) - szczyt górujący nad Cisną, na szczycie tablica z cytatem z "Pieśni o ziemi naszej" Wincentego Pola, która upamiętnia jego wejście na szczyt góry w sierpniu 1833 i powstanie słynnych strof "A czy znasz Ty bracie młody Twoje .ziemie, Twoje wody..." Zejście tą samą drogą do Dołżycy (ok. 2 h), stąd dojeżdżamy do Kalnicy. Propozycja skorzystania z przejazdu kolejką wąskotorową: dojeżdżamy autobusem PKS do Majdanu a stąd przejeżdżamy kolejką do Przysłupia. Wersję tę proponujemy zrealizować po dokładnym rozeznaniu godzin przyjazdu i odjazdu kolejki i dopasowaniu do nich kursów PKS, którymi możemy wrócić do SSM Kalnicy. 14 dzień - nocleg - SSM- Kalnica zakończenie obozu przejazd PKS-em z Kalnicy do Zagórza. Istnieją również bezpośrednie połączenia PKS z Cisnej: z Krosnem, Sanokiem, Zagórzem, Rzeszowem i Mielcem. Informacje praktyczne Komunikacja - w każdej miejscowości gdzie znajdują się schroniska są również przystanki PKS. Zaopatrzenie - we wszystkich miejscowościach znajdują się sklepy spożywcze. Gastronomia - Ustrzyki Dolne - bogata sieć punktów żywieniowych, klasyczna restauracja - Myśliwska, ul. Bełzka 26. Czarna - rest. "Górska", bar "Margaretka" Lutowiska - rest. "Pod Żubrem" Wołosate - bar "Pod Tarnicą" Ustrzyki Górne - rest. "Kremenaros", liczne grill-bary i inne Wetlina -jadłodajnia "Smak" i inne Cisna - rest. "Matragona" i inne Telekomunikacja - urzędy pocztowe we wszystkich większych miejscowościach (Ustrzyki Dolne. Czarna, Lutowiska, Ustrzyki Górne, Wetlina, Cisną). Możliwość korzystania z telefonu we wszystkich schroniskach. Lecznictwo - szpital - Ustrzyki Dolne i Lesko apteki - Ustrzyki Dolne, Lutowiska, Cisna ośrodki zdrowia - Ustrzyki Dolne, ul. 29 Listopada 53 i Jana Pawła II31 Pogotowie Ratunkowe- ul. 29 Listopada 59 oraz Czarna, Lutowiska, Cisna. GOPR - Lutowiska (K. Osiecki, tel. 9), Ustrzyki Górne (dyżurka GOPR), Cisna (bacówka PTTK "Pod Honem", tel.46-863-74 wew.9) , UWAGA! Przed korzystaniem z telefonu należy sprawdzić, czy nr nie uległ zmianie (informacja w SSM). Literatura; 1) Bieszczady - mapa turystyczna nr kat. 30-060-18 2) P. Luboński - Bieszczady 3) St Kłos - Małopolska płd.-wsch. 4) Bieszczady - przewodnik - oficyna - Rewasz 5) T. Darmochwał - Bieszczady 6) Bieszczady - Pascal - przewodnik  7) St. Lelek - trasy zlotowe - Bieszczady - Lesko'98 opracowanie i teksty - Helena Habrat